Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Uçak Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan ESOGÜ Gündem’e yaptığı açıklamada, COVID-19 pandemisinin; dünyada cirosu en yüksek olan sivil havacılık sektörünü oldukça olumsuz etkilediğini, şirketlerin devlet sübvansiyonları ile ayakta kalabildiğini söyledi.

Büyük aktörleri Boeing ve Airbus başta olmak üzere pandemiden etkilenen havacılık sektörünün dünya ekonomisini olumsuz etkileyeceğini belirten Kuşhan şöyle konuştu: “Pandemi süreci; 7/24 çok yoğun aktivitenin olduğu, büyük paraların döndüğü, aktörlerinin siyaset ve ekonomide büyük rol oynağı sivil havacılık sektörünü hallaç pamuğuna çevirmiştir. Devletlerin sübvansiyonları ile önlemler alınmaya çalışılmaktadır; örneğin Boeing bugün batmadıysa ABD’nin sübvansiyonları sayesindedir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün (ICAO) 2020 verilerine göre THY (Türk Hava Yolları) dahil olmak üzere Avrupa’nın önde gelen 20 hava yolu şirketinin yıllık koltuk, yolcu sayılarında ve kâr oranlarında çok büyük düşüş yaşanmıştır. Bir önceki yıla kıyasla koltuk sayıları %51 oranında azalmıştır. 2 milyar 921 milyon yolcu kaybı, 393 milyar dolar işletme kaybı gerçekleşmiştir. 2021’in ilk 2.5 aylık verilerine bakıldığında da %44’lük düşüş görülmektedir. Salgının süresi, alınan önlemler, hava yolu şirketlerine güvenin azalması gibi koşullar bu olumsuz tabloyu oluşturmaktadır” dedi.

Sivil havacılık sektörünün SARS, MERS gibi pandemi tecrübesi olduğunu belirten Kuşhan, “Geçmişe bakıldığında sektörün en fazla 7 ay gibi bir sürede kendini toplayarak eski seviyelerine döndüğü hatta daha kârlı hale geldiği bilinmektedir. Koronavirüs pandemisi için ise öngörüde bulunmak mümkün değil. İyimser (V) ve kötümser (U) olmak üzere iki senaryo var. İyimser senaryoya göre “V” şeklinde olduğu gibi; azalış devam edecek ve çok kısa sürede aynı hızda yükseliş başlayacak. “U” şeklindeki senaryoda ise tüm göstergeler düşmeye devam edecek ve çok uzun bir süre en düşük seviyede seyredecek, yükseliş ise çok sonra gerçekleşecek. Eski rakamlara dönülüp dönülemeyeceği sorusunun cevabı verilemiyor. Pandeminin olumsuz etkisi sadece likidite ve sermayedeki düşüşte görülmedi; kapanan firmalar, firmaların diğer havacılık firmaları ile yaptıkları sözleşmeler, kiralık uçaklar, karşılıklı taahhütlerin karşılanamamasından dolayı sigorta şirketlerinin üzerine düşen yükümlülükler gibi birçok hukuki olumsuzluklar da sektörü sekteye uğrattı” dedi. 

Sivil havacılık sektöründe sürdürülebilirliğin çok önemli olduğunu belirten Kuşhan, yolcu güveninin yeniden kazanılması, havalandırma sisteminde iyileştirmelere gidilmesi, mesafe ve hijyen kuralları gibi yeni uygulamalara ağırlık verilmesi ile devlet desteğinin hayati önem taşıdığını vurguladı.